Ρ. ΝΤΕΪΒΙΣ: Το χάρισμα της δυσλεξίας

"Κάθε φορά που διδάσκουμε κάτι σε ένα παιδί,
το εμποδίζουμε να το ανακαλύψει μόνο του" Piaget







Ιδού οι βασικές ικανότητες όλων των δυσλεξικών:

1.Μπορούν να χειρίζονται την ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργεί και να διαφοροποιεί αυτά που αντιλαμβάνεται

2. Έχουν πολύ αυξημένη συνείδηση του περιβάλλοντός τους

3. Είναι πιο περίεργοι από το μέσο άτομο

4. Σκέφτονται κυρίως με εικόνες παρά με λέξεις

5. Είναι εξαιρετικά διαισθητικοί και διορατικοί

6. Σκέφτονται και αντιλαμβάνονται πολυδιάστατα ( χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις τους)

7. Μπορούν να βιώνουν τη σκέψη ως πραγματικότητα

8. Έχουν ζωηρή φαντασία

• Αυτές οι οκτώ βασικές ικανότητες αν δεν καταπιεστούν, ανατραπούν ή καταστραφούν από γονείς ή εκπαιδευτικούς, καταλήγουν σε δυο χαρακτηριστικά: ευφυΐα ανώτερη του φυσιολογικού και ασυνήθιστα δημιουργικά ταλέντα . 36
•   Στην πραγματικότητα πολλοί ενήλικοι που έχουν δυσλεξία χρησιμοποιούν καθημερινά τις θετικές πλευρές της χωρίς να το συνειδητοποιούν. Νομίζουν απλώς ότι έχουν ταλέντο σε κάτι, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι το ιδιαίτερο ταλέντο τους δημιουργείται από τις ίδιες νοητικές λειτουργίες που τους εμποδίζουν στην ανάγνωση και στη γραφή χωρίς ορθογραφικά λάθη. 37
•  Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική επειδή η δυσλεξία είναι μια αυτοδημιούργητη κατάσταση. Κανένας δυσλεξικός δεν εκδηλώνει ακριβώς τα ίδια συμπτώματα με κάποιον άλλο. 37
•  Η ανακάλυψη που έκανα είναι η εξής: η δυσλεξία δεν είναι αποτέλεσμα εγκεφαλικής ή νευρικής βλάβης. Ούτε προκαλείται εξαιτίας κάποιας δυσπλασίας του εγκεφάλου, των έσω ώτων ή των οφθαλμικών βολβών. Η δυσλεξία είναι προϊόν της σκέψης και ένας ιδιαίτερος τρόπος αντίδρασης στο αίσθημα της σύγχυσης. 41
• Η λεκτική σκέψη ακολουθεί τη δομή της γλώσσας και τη γραμμικότητα του χρόνου. Το άτομο που τη χρησιμοποιεί συνθέτει στο μυαλό του τις προτάσεις λέξη προς λέξη…Η μη λεκτική σκέψη είναι εξελικτική. Η εικόνα «αναπτύσσεται» καθώς η διαδικασία της σκέψης προσθέτει περισσότερες έννοιες.  Η μη  λεκτική σκέψη είναι πολύ πιο γρήγορη, ίσως και χιλιάδες φορές. Είναι συνήθως αισθητή μόνο ασυνείδητα και δεν γίνεται αντιληπτή όσο είμαστε σε εγρήγορση. 42
• Κατά την περίοδο της διαμόρφωσης της πλευράς της δυσλεξίας που έχει σχέση με τη δυσκολία στη μάθηση – ανάμεσα στην ηλικία των τριών και των δεκατριών ετών – το  πιθανό δυσλεξικό άτομο χρησιμοποιεί κυρίως το μη λεκτικό τρόπο σκέψης: σκέφτεται με εικόνες. 42
• Το πρόβλημα μεγαλώνει κάθε φορά που συναντούμε μια λέξη της οποίας το νόημα δεν αντιστοιχεί σε κάποια νοητή εικόνα. Καταλήγουμε να σχηματίζουμε μια σειρά εικόνων άσχετων μεταξύ τους, με κενά κατανόησης ανάμεσά τους… Στο σημείο αυτό το άτομο αποπροσανατολίζεται…  47
• Το επίκεντρο της οπτικής σου αντίληψης δεν είναι οι φακοί των ματιών σου, αφού αυτοί είναι δυο διαφορετικά σημεία. Οι πληροφορίες που λαμβάνεις προέρχονται στην πραγματικότητα από μια νοητή  «οθόνη» μέσα στον εγκέφαλό σου.49
• Οι δυσλεξικοί χρησιμοποιούν τον αποπροσανατολισμό ασυνείδητα, προκειμένου να έχουν μια αντίληψη που κινείται ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα.  Μεταβάλλοντας τις αισθήσεις τους είναι σε θέση να έχουν μια πολυδιάστατη εικόνα του κόσμου. .. Προφανώς από τη βρεφική τους ηλικία βρήκαν κάποιον τρόπο πρόσβασης σε αυτή τη λειτουργία αποπροσανατολισμού του εγκεφάλου τους και την ενσωμάτωσαν στις διαδικασίες  σκέψης και αναγνώρισης.. 53
• Χρησιμοποιούν αυτή την τροποποιημένη αντίληψή τους όχι μόνο για να διαλύουν τη σύγχυση, αλλά και για να διευρύνουν τη δημιουργική φαντασία τους. Όταν την εφαρμόζουν για τη λύση ενός προβλήματος ενώ σκέφτονται μη λεκτικά, θα  μπορούσαμε να την ονομάσουμε εφευρετικότητα, διαίσθηση ή έμπνευση. Όταν γίνεται για λόγους ψυχαγωγίας την ονομάζουμε ονειροπόληση ή οραματισμό… Όταν αρχίζουν να χρησιμοποιούν τη γλώσσα, δημιουργεί επίσης το ενδεχόμενο ανάπτυξης μαθησιακής δυσκολίας… 54
•  Καθώς μαθαίνει να διαβάζει τα μπερδέματα συσσωρεύονται και ο δυσλεξικός σύντομα φτάνει στο «κατώφλι της σύγχυσης». Στο σημείο αυτό έχει πάψει πια να βλέπει αυτό που είναι πραγματικά γραμμένο στη σελίδα, αλλά βλέπει αυτό που νομίζει ότι είναι γραμμένο. Επειδή το σύμβολο δεν είναι κάποιο αντικείμενο αλλά αντιπροσωπεύει μόνο τον ήχο μιας λέξης που περιγράφει κάποιο αντικείμενο, κάποια ενέργεια ή κάποια ιδέα, ο αποπροσανατολισμός δεν τον βοηθάει να το αναγνωρίσει. Και από τη στιγμή που δεν αναγνωρίζει το σύμβολο ο δυσλεξικός κάνει λάθος. 55
• Υπάρχουν εκατοντάδες λέξεις που δημιουργούν προβλήματα στους περισσότερους δυσλεξικούς… Οι λέξεις-εναύσματα έχουν αφηρημένη έννοια και συχνά πολλές διαφορετικές σημασίες. Μπερδεύουν τους δυσλεξικούς γιατί δεν αντιπροσωπεύουν χειροπιαστά πράγματα ή συγκεκριμένες ενέργειες.64
•  Όταν οι δυσλεξικοί συγκεντρώνονται έντονα προσπαθώντας να διαβάσουν κάτι, βιώνουν μια κατάσταση υπνωτισμού που δυσχεραίνει και καθυστερεί την κατανόηση του ήδη δυσνόητου κειμένου. 65
• Ένας δυσλεξικός ουσιαστικά δεν «ακούει» σκέψεις. Αυτό σημαίνει ότι οι λέξεις δεν ηχούν στο μυαλό του όταν διαβάζει. Έτσι, παρά την επίκαιρη δημοτικότητα των ακουστικών  μεθόδων για τη διδασκαλία της ανάγνωσης, οι δυσλεξικοί συνήθως τα καταφέρνουν καλύτερα στην οπτική ανάγνωση, κατά τη διάρκεια της οποίας απλώς αναγνωρίζουν ολόκληρες τις λέξεις ως έννοιες.74
• Η δυσλεξία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, τουλάχιστον σε όλες τις γλώσσες των οποίων το αλφάβητο αποτελείται από ηχητικά σύμβολα. Ίσως η μοναδική εξαίρεση είναι οι γλώσσες που χρησιμοποιούν ιδεογράμματα, όπως τα κινέζικα. ..Τα μεγαλύτερα προβλήματα για τους δυσλεξικούς παρουσιάζονται όταν δεν υπάρχει μια ακριβής φωνητική αντιστοιχία για κάθε γράμμα του αλφάβητου. Η αγγλική γλώσσα , μια από τις χειρότερες γλώσσες για δυσλεξικά άτομα, είναι εξαιρετικά περίπλοκη από αυτή την άποψη. 77
• Το εκπαιδευτικό μας σύστημα καταδυναστεύεται από μια εμμονή στην αποφυγή των ορθογραφικών λαθών. Τα διαγωνίσματα στα σχολεία μπαίνουν το ένα μετά το άλλο δημιουργώντας σύγχυση και απόγνωση στα δυσλεξικά παιδιά. Θα ήταν πιο σωστό απλώς να επισημαίνουμε τη διαφορά ανάμεσα σε μια λέξη που έγραψε το παιδί και στη σωστή ορθογραφία όπως την έχει το λεξικό, χωρίς να μεγαλοποιούμε το ζήτημα. Τελικά, με την ανάγνωση και με τη βοήθεια της εξάσκησης το παιδί θα βρει μόνο του τον τρόπο να γράφει σωστά.. Αν κάποιος συνεχίζει να κάνει ορθογραφικά λάθη επειδή προσπαθεί να διαβάσει τις λέξεις με τη φωνητική τους μορφή, πρέπει να ρίχνουμε το φταίξιμο στ ανακριβές φωνητικό σύστημα και όχι στο μαθητή.  82
•  Η αριθμητική ανικανότητα και η δυσαριθμία ανιχνεύονται άμεσα στις διαστρεβλώσεις της αντίληψης του χρόνου, φαινόμενο κοινό για τα δυσλεξικά παιδιά.  Οι διαστρεβλώσεις αυτές συμπίπτουν χρονικά με τους αποπροσανατολισμούς τους που έχουν σχέση με την όραση, με την ακοή και με την αίσθηση της κίνησης ή της ισορροπίας. 84
• Υποθέτω ότι η υποκειμενική αίσθηση του χρόνου από βιοχημική άποψη ελέγχεται από την ποσότητα της νευροδιαβιβαστικής ουσίας ντοπαμίνης γύρω από τις εγκεφαλικές συνάψεις… Φαίνεται ότι ο αποπροσανατολισμός επηρεάζει την παραγωγή και τη διάδοση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Ο αποπροσανατολισμός είναι ένας σταθερός νοερός σύντροφος των δυσλεξικών .87
• Για να μάθει ένα δυσλεξικό παιδί μαθηματικά πρέπει να κυριαρχήσει σε αυτά τα θεμελιώδη στοιχεία: στην έννοια του χρόνου,  της αλληλουχίας και της τάξης… Τότε τα μαθηματικά μπορούν να γίνουν από αγγαρεία διασκέδαση. 87
• Για παράδειγμα, ένα παιδί απλά δεν είναι σε θέση να βλέπει ευθείες διαγώνιες γραμμές. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μάτια του δεν μεταδίδουν σωστά τις οπτικές πληροφορίες. Το πρόβλημα είναι ότι ο εγκέφαλός του δεν επεξεργάζεται εικόνες διαγωνίων γραμμών επειδή οι νευρικές οδοί που είναι υπεύθυνες για την επεξεργασία αυτών των ερεθισμάτων δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ. .. Από τη στιγμή που ο μαθητής προσανατολίζεται ξέρω ότι οι νευρικοί οδοί του εγκεφάλου του που είναι υπεύθυνες για την αναγνώριση των διαγωνίων γραμμών μπορούν τώρα να διεγερθούν.93
• Η σωστή αγωγή είναι να παρέχουμε σε αυτά τα άτομα ερεθίσματα όσο βρίσκονται σε κατάσταση προσανατολισμού και μετά να τα βοηθούμε να συμπληρώνουν τις ελλιπείς πληροφορίες με τη μέθοδο της Κυριαρχίας στα Σύμβολα. 94
• Τελευταία αρχίζει να αμφισβητείται η χρήση του όρου Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής  (ΔΕΠ)για την περιγραφή ενός μαθησιακού προβλήματος το οποίο υφίσταται κάθε φορά που κάποιος δάσκαλος προσπαθεί να διδάξει σε κάποιο μαθητή ένα αντικείμενο που δεν τον ενδιαφέρει. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα έπρεπε να το χαρακτηρίσουμε όχι ως μαθησιακό αλλά ως διδακτικό πρόβλημα. 98
• Υπάρχει όντως μια πραγματική ιατρική διαταραχή που ονομάζεται ΔΕΠ και η οποία εμποδίζει κάποιον να διατηρεί την προσοχή του συγκεντρωμένη… Θα ήθελα όμως να προτείνω κάτι στους γονείς των οποίων τα παιδιά υποχρεώνονται να παίρνουν φάρμακα: περάστε από μια βιβλιοθήκη και αναζητήστε τη συγκεκριμένη διαταραχή στο Εγχειρίδιο του Μέρκ, ένα κλασικό διαγνωστικό εργαλείο που χρησιμοποιούν οι γιατροί. Δείτε αν η επιστημονική περιγραφή ταιριάζει πράγματι με το πρόβλημα του παιδιού σας. 99
• Όταν έρχονται για πρώτη φορά στο σχολείο τα «φυσιολογικά» παιδιά έχουν ήδη αρχίσει  να αναπτύσσουν την ικανότητα της συγκέντρωσης, ένα βασικό χαρακτηριστικό αμφισβητήσιμης σημασίας που τα δυσλεξικά παιδιά στερούνται μέχρι την ηλικία των εννέα περίπου ετών. 99
•  Είναι φυσικό και εύκολο για τα δυσλεξικά παιδιά να προσέχουν κάτι, αλλά δύσκολο να συγκεντρώνουν έντονα την προσοχή τους.  Η διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δυο καταστάσεις είναι τεράστια. Όταν απλώς προσέχουμε κάτι, η αντίληψή μας ενεργοποιείται και είμαστε σε θέση να συνειδητοποιούμε πλήρως τι γίνεται γενικά στο άμεσο περιβάλλον μας. Όταν συγκεντρώνουμε έντονα την προσοχή μας, ολόκληρη ή το μεγαλύτερο μέρος της εστιάζεται σε ένα και μοναδικό πράγμα του άμεσου περιβάλλοντός μας. Κατά τη γνώμη μου η έντονη συγκέντρωση της προσοχής προωθεί ένα επιφανειακό και μηχανικό είδος μάθησης που στηρίζεται στην απομνημόνευση χωρίς πλήρη κατανόηση. 101
•  Ένα δυσλεξικό παιδί που βαριέται θα αντιδράσει με έναν από τους εξής δυο τρόπους: είτε θα αποπροσανατολιστεί και θα ασχοληθεί με τη δημιουργική φαντασία του (« ονειροπολεί» , «είναι ονειροπαρμένος»), είτε θα εστιάσει την προσοχή του σε κάτι που είναι ενδιαφέρον ( «αφηρημένος», «δεν προσέχει στο μάθημα») 103
• Μια σχολική τάξη που υποβάλλεται σε αυστηρή πειθαρχία δεν είναι σε καμιά περίπτωση μια ρεαλιστική κατάσταση της ζωής. Αν ένας δάσκαλος δεν ανταποκρίνεται στην περιέργεια κάποιου μαθητή και έχει αποτύχει να διδάξει το αντικείμενό του με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα στο περιβάλλον του μαθητή, τότε έχει δημιουργήσει το τέλειο υπόβαθρο για την ανάπτυξη της ΔΕΠ. Αυτός ο δάσκαλος θα καταλήγει να λέει στους γονείς του δυσλεξικού παιδιού ότι το παιδί τους δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στις ασκήσεις που βάζει στην τάξη, ότι αποσπάται εύκολα και ότι πρέπει να γράψει περισσότερα διαγωνίσματα. 104
• Στην πραγματικότητα η υπερκινητικότητα είναι απλώς η συσσώρευση της σωματικής δραστηριότητας του παιδιού. .. Κατ αρχάς ο μαθητής δεν ενδιαφέρεται γι αυτά που συμβαίνουν στην τάξη και δεν καταλαβαίνει τι λέει ο δάσκαλος. Το αποτέλεσμα είναι ανία και σύγχυση που με τη σειρά τους ενεργοποιούν τη λειτουργία διαστρέβλωσης της πραγματικότητας από τον εγκέφαλο και τελικά ο μαθητής αποπροσανατολίζεται… 105
• Αυτός είναι ο λόγος που αρχίζει να κινείται. Για να εξισορροπήσει το αίσθημα της ναυτίας που αν συνεχιζόταν, το στομάχι του θα ανακατωνόταν τόσο πολύ που θα ήθελε να κάνει εμετό.  Πιθανόν αυτός είναι ο λόγος που το Ritalin ένα φάρμακο, επιδρά αντίστροφα και δείχνει ότι καλμάρει τα υπερκινητικά παιδιά… Όταν ο μαθητής μάθει να προσανατολίζεται, μπορεί να κλείνει το διακόπτη των διαστρεβλωμένων αντιλήψεων του εγκεφάλου του και η σωστή αντίληψη του περιβάλλοντός του αποκαθίσταται. Δε νιώθει πια την ανάγκη να κινείται για να αντισταθμίζει τις παραμορφωμένες αισθήσεις του κίνησης και ισορροπίας.106
• Η δυσλεξία ενός παιδιού δεν αρχίζει με την έναρξη του σχολείου, ούτε καν στο νηπιαγωγείο. Είναι μια διαδικασία που ξεκινάει πολύ νωρίτερα. Το παιδί αρχίζει να χρησιμοποιεί το ιδιαίτερο ταλέντο του που προκαλεί τη δυσλεξία ίσως και στους τρεις πρώτους μήνες της ζωής του. Κάπου ανάμεσα στους  τρεις και στους έξι μήνες αναπτύσσει τις ιδιαίτερες ικανότητες, τις δεξιότητες και τις ελλείψεις του. 124
• Δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε απόλυτα τι έκανε ο μικρός ΠΔ. Φαίνεται να αγγίζει τα όρια του υπερφυσικού, αλλά αυτό γίνεται μόνο επειδή δεν κατανοούμε πλήρως τη φύση της διαισθητικής σκέψης. Ίσως έκανε μια ασυνείδητη σύνδεση ανάμεσα στο χέρι που μόλις είδε και στη νοητή εικόνα του για το πρόσωπο που ήδη γνωρίζει. Αλλά με οποιονδήποτε τρόπο κι αν το έκανε, ο μικρός ΠΔ είδε κυριολεκτικά ένα πρόσωπο στο μυαλό του, το οποίο ήταν τόσο πραγματικό όσο και αυτό που θα έβλεπε με τα ίδια του τα μάτια και αναγνώρισε το πρόσωπο της μητέρας του. Το νοητικό αυτό χάρισμα που χρησιμοποιεί ο μικρός ΠΔ δεν φαίνεται να πέφτει ποτέ έξω. Η αυτοδημιούργητη αντίληψή του είναι πάντα ακριβής και ανταποκρίνεται στην εξωτερική πραγματικότητα. 127
• Μόλις τα μάτια του εντόπισαν το αντικείμενο και δεν μπορούσε να καταλάβει τι είναι, έπαθε σύγχυση. Αυτή με τη σειρά της ενεργοποίησε το μέρος του εγκεφάλου του που τροποποιεί την αντίληψή του για το περιβάλλον. Για μια στιγμή έχασε την αίσθηση της ισορροπίας του. Στο δωμάτιο επικράτησε απόλυτη ησυχία και το εσωτερικό του ρολόι σταμάτησε. Τη στιγμή εκείνη το αντιληπτικό του χάρισμα του επέτρεψε να δει τη γούνινη μπαλίτσα από κάθε πιθανή κατεύθυνση και οπτική γωνία… Μόλις αναγνώρισε το γατάκι, η σύγχυσή του εξαφανίστηκε και ο αποπροσανατολισμός του σταμάτησε. Τη στιγμή εκείνη ο ΠΔ επανέκτησε την αίσθηση της ισορροπίας του κι έτσι δεν έπεσε κάτω αλλά μόνο τρίκλισε. Την ίδια στιγμή επανήλθε και η ακοή του , η αίσθηση του χρόνου και η λειτουργία του εσωτερικού ρολογιού του. 131
• Ο μικρός ΠΔ έχει ήδη αναπτύξει ένα σύστημα ακριβέστερο και γρηγορότερο από την αναλυτική σκέψη και τη λογική. Αυτές δεν τις χρειάζεται καθόλου κι έτσι δεν τις αναπτύσσει. Τα παιδιά που τις χρειάζονται πρέπει επίσης να αρχίσουν να αναπτύσσουν την ικανότητα της λεκτικής σκέψης, επειδή η αναλυτική σκέψη και η λογική είναι διαδικασίες που βασίζονται στη γλώσσα. Είναι τρόποι σκέψης που ακολουθούν τον τρόπο εξέλιξης μιας πρότασης. Ένα συνηθισμένο παιδί λοιπόν κατά τη διαδικασία της σκέψης του πρέπει να χρησιμοποιήσει το κέντρο λόγου στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου του. Αυτό εξηγεί γιατί η λεκτική σκέψη είναι πολλές φορές πιο αργή από τη μη λεκτική: το κέντρο λόγου του εγκεφάλου είναι αναγκασμένο να λειτουργεί με τη μέγιστη ταχύτητα που επιτρέπει την κατανόηση της ομιλίας, δηλαδή το πολύ γύρω στις 250 λέξεις το λεπτό. Η διαδικασία της σκέψης ενός συνηθισμένου παιδιού μειώνεται δραστικά , ενώ το μυαλό του ΠΔ συνεχίζει να τρέχει με μεγάλη ταχύτητα. 134
• Μάλιστα μερικές φορές προσπαθεί να μιλήσει με την ταχύτητα της σκέψης του αλλά η γλώσσα του δεν μπορεί να ακολουθήσει το μυαλό του. Όταν προσπαθεί να πει κάτι που θεωρεί σημαντικό, ο λόγος του επιταχύνεται τόσο πολύ που οι λέξεις δεν ξεχωρίζουν η μια από την άλλη. Το μπερδεμένο και ακατανόητα ηχητικό αποτέλεσμα κάνει τους γονείς του να σκεφτούν ότι το παιδί τους έχει αρχίσει να τραυλίζει. 135
• Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έχουν γίνει για τη διαφορά της ταχύτητας ανάμεσα στη λεκτική και τη μη λεκτική σκέψη, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν το μη λεκτικό τρόπο σκέφτονται 400 με 2000 φορές γρηγορότερα. Μάλλον κάπου στη μέση βρίσκεται η πραγματικότητα.135
• Όταν βλέπει τα γράμματα στον πίνακα και δεν καταλαβαίνει τι συμβολίζουν, καταλαμβάνεται από ένα αίσθημα σύγχυσης. Στο σημείο που έχει φτάσει η σύγχυση αυτόματα ενεργοποιεί την περιοχή του εγκεφάλου του που παραμορφώνει την αντίληψή του. .. Για πρώτη φορά στη ζωή του η μέθοδος που είχε ο ΠΔ για να αναγνωρίζει αντικείμενα του περιβάλλοντός του δεν αποδίδει. Όχι μόνο δεν κατάφερε να αναγνωρίσει τη λέξη και να απαλλαγεί από τη σύγχυσή του, αλλά η λέξη έγινε τουλάχιστον σαράντα φορές πιο συγκεχυμένη. Αυτό συνέβη γιατί προσπαθούσε να κατανοήσει τη λέξη ως αντικείμενο και όχι ως σύμβολο.140
• Ώσπου να κάνει ο μικρός ΠΔ όλες τις αναγκαίες ενέργειες για να αναγνωρίσει τη λέξη, έχει κάνει τουλάχιστον τέσσερις χιλιάδες φορές περισσότερους υπολογισμούς στο μυαλό του από τα άλλα παιδιά. Είναι αλήθεια ότι έχει αυτή την ικανότητα, αλλά κατά ειρωνικό τρόπο αυτό που φαίνεται στους υπόλοιπους είναι ότι αυτό το παιδί είναι πολύ αργόστροφο.141
• Η παρατήρηση της δασκάλας μπορεί να ακούγεται τετριμμένη, αλλά είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της δυσλεξίας. Μέχρι να βρεθεί κάποιος που θα πει στον ΠΔ ότι η μέθοδός του είναι λανθασμένη και δεν τον βοηθάει να αντιμετωπίζει τις διαστρεβλωμένες πληροφορίες και τη σύγχυσή του, δεν πρόκειται να εκδηλώσει τις συναισθηματικές αντιδράσεις που συνοδεύουν τη μαθησιακή ιδιαιτερότητα της δυσλεξίας. Αν η ακύρωση συμβεί στο νηπιαγωγείο, η δυσλεξία του θα εκδηλωθεί στο νηπιαγωγείο. Αν δεν συμβεί μέχρι την Γ ΄ Δημοτικού δεν θα έχει δυσλεξία μέχρι την Γ΄ Δημοτικού. 142
• Ο ΠΔ αρχίζει να λύνει το πρόβλημά του. Ανακαλύπτει μεθόδους και τεχνάσματα για να παρακάμπτει το πρόβλημα: απομνημονεύει, συσχετίζει τις λέξεις με ήχους, τραγουδάκια ή ομοιοκαταληξίες και το χειρότερο από όλα συγκεντρώνεται. Αυτοί οι τρόποι του επιτρέπουν να λειτουργεί στον κόσμο των λέξεων. Είναι όλοι ευχαριστημένοι μαζί του τώρα που κάνει κάποια πρόοδο. Επιτέλους έχει αρχίσει να μαθαίνει τα μαθήματά του, αλλά τα μαθήματα αυτά μικρή σχέση έχουν με αληθινή μάθηση.145
• Πολλά δυσλεξικά άτομα έχουν τον εξής τρόπο για να συνειδητοποιούν την ασυνείδητη διαδικασία της σκέψης τους: σκέφτονται κάτι ενδιαφέρον, αποπροσανατολίζονται και απορροφώνται στη συγκεκριμένη σκέψη. Έτσι μπορούν να παρακολουθούν τις μεμονωμένες εικόνες την ώρα που δημιουργούνται. Αυτό είναι που ονομάζουμε ονειροπόληση. Οι γονείς και οι δάσκαλοι κατακρίνουν αυτή την κατάσταση ενώ δεν θα έπρεπε. Αντίθετα, καλό θα ήταν να την ενθαρρύνουν με κάθε ευκαιρία. Η ονειροπόληση είναι ο τρόπος σκέψης μας μεγαλοφυΐας, όπως έχουν επανειλημμένα αποδείξει ο Αινστάϊν και άλλοι.161
• Ο αποπροσανατολισμός προσθέτει νέες διαστάσεις στη διαδικασία της σκέψης. Η σκέψη παύει πια να είναι ασυνείδητη ή να γίνεται μόνο με εικόνες. Η πολυδιάστατη σκέψη χρησιμοποιεί όλες τις αισθήσεις. Από τη στιγμή που συμβαίνει ένας αποπροσανατολισμός ο εγκέφαλος δεν βλέπει πια αυτό που κοιτάζουν τα μάτια αλλά τις σκέψεις του ανθρώπου και μάλιστα με τρόπο τόσο ζωντανό σαν να τις έβλεπαν τα μάτια. Ο εγκέφαλος δεν ακούει πια αυτό που ακούν τα αυτιά αλλά αυτό που σκέφτεται το άτομο σαν να το ακούν τα αυτιά. Το σώμα δεν νιώθει αυτά που νιώθουν οι αισθήσεις, αλλά αυτά που σκέφτεται ο εγκέφαλος κοκ. Αυτή είναι μια πλευρά της πολυδιάστατης σκέψης: η ικανότητα αυτού που σκέφτεται να βιώνει τις σκέψεις του ως πραγματικότητα. 163
• Αν «η ανάγκη είναι η μητέρα της εφευρετικότητας» τότε η πολυδιάστατη σκέψη πρέπει να είναι ο πατέρας της.  Αυτό μας βοηθάει να καταλάβουμε πώς ο Ντα Βίντσι μπόρεσε να συλλάβει την ιδέα ενός υποβρυχίου τριακόσια χρόνια πριν από την κατασκευή της πρώτης συσκευής άντλησης νερού από το εσωτερικό ενός υποβρυχίου σκάφους.164
•  Αν δούμε την πιο σκοτεινή πλευρά, μπορούμε επίσης να αρχίσουμε να κατανοούμε γιατί τόσοι τρόφιμοι ψυχιατρικών κλινικών είναι απόλυτα πεπεισμένοι ότι είναι ο Ιησούς ή ο Ναπολέων. 165
• Τα δυσλεξικά άτομα  έχουν πολύ αυξημένη δημιουργικότητα εξαιτίας της ικανότητάς τους να σκέφτονται με εικόνες, καθώς και λόγω της διαισθητικότητας, της πολυδιάστατης σκέψης και της περιέργειάς τους.169
• Συνήθως εξισώνουμε τη δημιουργικότητα με εφευρέσεις και καινοτομίες. Αυτό πράγματι ισχύει, αλλά σε ένα πιο θεμελιώδες επίπεδο η δημιουργικότητα είναι το μέσο με το οποίο συντελείται η ουσιαστική μάθηση. Ο προσδιορισμός συμπεριφοράς μέσω εξαρτημένων ανακλαστικών είναι ένας εντελώς υποτυπώδης τρόπος μάθησης. 170
• Μερικές φορές τα δυσλεξικά παιδιά είναι σαν κάποιους διακεκριμένους αυτιστικούς επιστήμονες: έχουν την ικανότητα να «βλέπουν» τις λύσεις των μαθηματικών προβλημάτων χωρίς να χρησιμοποιούν χαρτί και μολύβι. Αυτό είναι πραγματικά μια πολύ αναπτυγμένη μορφή συλλογισμού. Λύνουν τα προβλήματα χωρίς να χρειάζεται να παιδεύονται με συμβατικές διαδικασίες. Έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι συχνά αναπτύσσουν μια εξαιρετικά δημιουργική μαθηματική σκέψη που τους βοηθάει να «κόβουν δρόμο». 171
• Αν υποθέσουμε ότι ο δυσλεξικός είναι από τη φύση του πιο δημιουργικός από το μέσο άτομο, τότε θα πρέπει να έχει και την ικανότητα να μαθαίνει περισσότερα σε λιγότερο χρόνο. Θεωρητικά αυτό είναι αλήθεια, αλλά μπορεί τα πράγματα να μη δείχνουν έτσι για τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Πιθανόν ο λόγος να είναι ότι μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης βασίζεται στη δημιουργία των εξαρτημένων ανακλαστικών. Το παιδί κατευθύνεται σε μια σειρά μηχανικών μεθόδων χωρίς να έχει κανένα προσωπικό όφελος από τη λύση κάποιου προβλήματος. Η δυσλεξία δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως μαθησιακό πρόβλημα αλλά ακριβέστερα ως ανικανότητα συμμόρφωσης σε ένα σύστημα που στηρίζεται στη δημιουργία εξαρτημένων ανακλαστικών.  Σε πραγματικές καταστάσεις της ζωής όπως στη μαθητεία για κάποιο  επάγγελμα, στις καλές τέχνες και στον αθλητισμό, τα δυσλεξικά άτομα όντως μαθαίνουν γρηγορότερα από το μέσο άνθρωπο. Όταν η μάθηση γίνεται με εμπειρικό τρόπο, οι δυσλεξικοί μπορούν να μάθουν τέλεια πολλά πράγματα, προτού ακόμα το μέσο άτομο αρχίσει να καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται.172
• Δεν υπάρχουν δύο δυσλεξικοί άνθρωποι που να εκδηλώνουν τα ίδια συμπτώματα… Επιπλέον, όλα τα μέχρι σήμερα γνωστά συμπτώματα της δυσλεξίας μπορούν να προκληθούν και από άλλες αιτίες, όπως προβλήματα όρασης ή ακοής. 182

(Στο υπόλοιπο του βιβλίου ακολουθεί  λεπτομερής περιγραφή της ενδιαφέρουσας μεθόδου Ντέιβις για τη βοήθεια στα παιδιά με δυσλεξία.)