ΦΡΟΣΩ ΧΑΤΟΓΛΟΥ: Τρία μαθήματα ζωής από τον Ουμπέρτο Έκο

aplotaria.gr   29/3/2016

Κάποιοι δάσκαλοι μπορεί να μην ήταν οι αγαπημένοι σου. Καθώς περνούν τα χρόνια ωστόσο, διαπιστώνεις ότι σε σημάδεψαν και σου έμειναν αξέχαστοι. Ο Ουμπέρτο Έκο παραήταν εγκεφαλικός για τα γούστα μου. Χρωστώ όμως σε αυτόν τρία σημαντικά μαθήματα ζωής:

Μάθημα Πρώτο: «Ηρέμησε φίλε, είναι μόνο μια λίστα με ψώνια!»

Ο ήρωας βρίσκει ένα μυστηριώδες, σχισμένο χειρόγραφο. Αρχίζει να κάνει συνδέσεις και υποθέσεις με πρόσωπα και πράγματα, φαντασιώνεται απειλές, σατανικά σχέδια, συμπαντικές συνωμοσίες. Μπλεγμένος και σαλεμένος, κάνει τη ζωή του άνω κάτω, για να αποδειχθεί στο τέλος ότι επρόκειτο απλά για μια λίστα με ψώνια!

Ο εγκέφαλός μας παίζει παιχνίδια, συχνά πολύ σοβαρά. Η εμπιστοσύνη που του δείχνουμε ως μεταφραστή της πραγματικότητας μάς εκθέτει και εμποδίζει την ψύχραιμη αντιμετώπιση της ζωής. Δημιουργούμε φαντάσματα και τέρατα που δεν υπάρχουν. Καταστρέφουμε τις σχέσεις μας, χάνουμε την ηρεμία μας, βιώνουμε προσωπικά δράματα, στηριγμένοι σε παρανοΐκά (παρανόησης και παράνοιας) δεδομένα.

Έλα όμως που μόνο αυτό το λειψό μέσο πρόσβασης στην πραγματικότητα διαθέτουμε, τι να κάνουμε; Μπορούμε να αυτο-δυσπιστούμε. Προβλέπεται αυτή η λειτουργία, ας την χρησιμοποιούμε πιο συχνά. Όταν βρισκόμαστε μπροστά σε «δράματα διαστάσεων» ας εξετάζουμε με ψυχραιμία το ενδεχόμενο να είναι απλά… μια λίστα με ψώνια. Είναι και το πιο πιθανό άλλωστε.

Μάθημα Δεύτερο: «Ώρα – ωραίο – ώριμο»

Ο ήρωας, ένα μικρό αγόρι, φοβάται να εμπλακεί σε ένα πετροπόλεμο και στη δύσκολη στιγμή αφήνει την παρέα του. Αυτή η δειλία θα τον σημαδέψει τόσο που, προσπαθώντας αργότερα να την ανασκευάσει, προκαλεί έναν άστοχο πετροπόλεμο και πληγώνεται σοβαρά. Με ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ψυχή και στο κεφάλι, ως ενήλικας πια, κατανοεί ότι όταν η ζωή σού παίζει τα όργανα εσύ τότε πρέπει να χορέψεις, αλλιώς, τόχασες το γλέντι. Και ή που θα θρηνείς για τη χαμένη ευκαιρία, ή που θα προβείς σε άκαιρες ενέργειες που όμως δεν θάχουν καθόλου πλάκα. Στην ώρα του το ώριμο και το ωραίο.

Μάθημα Τρίτο: «Το δικαίωμα στην αμηχανία»

Ζητούσαν από τον Ουμπέρτο Έκο να πάρει θέση στο ζήτημα της νομιμοποίησης των «μαλακών» ναρκωτικών, αναμένοντας από μια φιλελεύθερη προσωπικότητα σαν κι αυτόν να τοποθετηθεί αναλόγως. Εκείνος τότε δημοσίευσε ένα άρθρο, όπου, αφού με χαρακτηριστική ευφυΐα επιχειρηματολογούσε υπέρ και της μιας και της άλλης άποψης, ζητούσε να του επιτραπεί να μην έχει γνώμη.

Εάν δεν σε ικανοποιεί ούτε η μια, ούτε η άλλη άποψη, θέση, ιδέα, στάση, γιατί να μην μπορείς να μείνεις στο «αμήχανο μεταξύ», χωρίς να σε κατακρίνουν ως δειλό ή ως ευθυνόφοβο, χωρίς να σε απομονώνουν και να σε καχυποψιάζονται οι πάντες επειδή δεν «ανήκεις» κάπου; Η στάση αυτή προϋποθέτει θάρρος και περίσκεψη, μπορεί δε κάλλιστα να συνάδει με την αλήθεια, η οποία συχνάζει στο «μεταξύ».