ΛΟΥΪΤΖΙ ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ: Ένας, κανένας και εκατό χιλιάδες

(εκδ. Ίνδικτος,2005-2017. Μτφ. Αρχοντία Κυπριώτου)

·       Η μοναξιά δεν είναι ποτέ μαζί σας. Πάντοτε είναι χωρίς εσάς, και δύναται να είναι μονάχα μ’ έναν ξένο τριγύρω: είτε είναι τόπος είτε πρόσωπο, που σας αγνοούν εντελώς, που εσείς αγνοείτε εντελώς, τόσο που η επιθυμία σας και το συναίσθημά σας να μένουν μετέωρα και χαμένα σε μια αγχωτική αβεβαιότητα και, με το που θα καταργείται κάθε επιβεβαίωσή σας, να καταργείται το ίδιο το ενδόμυχο της συνείδησής σας. Η πραγματική μοναξιά είναι σ’ έναν τόπο που ζει για τον εαυτό του και που για σας δεν έχει ούτε ίχνη ούτε φωνή, και όπου συνεπώς ο ξένος είστε εσείς. Έτσι ήθελα να είμαι μόνος εγώ. Χωρίς εμένα. Θέλω να πω χωρίς εκείνον τον εαυτό μου που ήδη γνώριζα, ή που πίστευα ότι γνώριζα. Μόνο με κάποιον ξένο, που ήδη ένιωθα μυστήρια που δεν μπορούσα πλέον να διώξω από γύρω μου και που ήμουν εγώ ο ίδιος: ο αδιάσπαστος από μένα ξένος. 25

·         Το κακό όμως  είναι ότι εσείς φίλτατε, δεν θα μάθετε ποτέ, ούτε εγώ θα μπορέσω ποτέ να σας μεταδώσω πώς μεταφράζεται μέσα μου εκείνο που εσείς μου λέτε. Δεν  μιλήσατε κινέζικα, όχι. Χρησιμοποιήσαμε, εγώ κι εσείς την ίδια γλώσσα, τις ίδιες λέξεις. Μα σε τι φταίμε, εγώ κι εσείς, αν οι λέξεις, από μόνες τους, είναι κενές; Κενές αγαπητέ μου. Κι εσείς τις γεμίζετε με το δικό σας νόημα, όταν τις λέτε σ΄εμένα κι εγώ όταν τις δέχομαι αναπόφευκτα τις γεμίζω με το εδικό μου νόημα. Νομίζαμε ότι είχαμε συνεννοηθεί. Δεν είχαμε συνεννοηθεί καθόλου. 58

·         Ξέρετε σε τι στηρίζονται όλα; Θα σας το πω εγώ. Σε μια υπεροψία που πάντοτε σας εξοικονομεί ο Θεός. Η υπεροψία ότι η πραγματικότητα, όποια είναι για εσάς, πρέπει να είναι και είναι όμοια για όλους τους άλλους. Ζείτε μέσα σ΄αυτή. Περπατάτε έξω απ’ αυτή, σίγουροι. Τη βλέπετε, την αγγίζετε. Και μέσα ακόμη, αν το κάνετε γούστο, καπνίζετε ένα πούρο (πίπα; Πίπα) και μες στην ευτυχία στέκεστε και κοιτάτε τα δαχτυλίδια του καπνού να χάνονται σιγά σιγά στον αέρα. Χωρίς την παραμικρή υποψία ότι ολόκληρη η πραγματικότητα που βρίσκεται γύρω σας για τους άλλους δεν έχει μεγαλύτερη ισχύ από κείνον τον καπνό. 47

·         Πιστεύετε ότι θα γνωρίζατε τον εαυτό σας αν δεν κατασκευαζόσασταν με κάποιο τρόπο; Και ότι εγώ θα μπορούσα να σας γνωρίζω αν δεν σας κατασκεύαζα με τον δικό μου τρόπο; Κι εσείς εμένα, αν δεν με κατασκευάζατε με τον δικό σας τρόπο; Μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που καταφέρνουμε να του δώσουμε μορφή. Μα τι γνωριμία μπορεί να είναι; Είναι άραγε αυτή η μορφή το ίδιο πράγμα; Ναι, όσο για μένα, τόσο και για εσάς. Όχι όμως το ίδιο για μένα όπως και για εσάς: σ τέτοιο βαθμό μάλιστα που εγώ δεν  με αναγνωρίζω στη μορφή που μου δίνετε εσείς, ούτε εσείς σ΄εκείνη που σας δίνω εγώ. Και το ίδιο πράγμα δεν είναι ολόιδιο για όλους κι επίσης για τον καθένα από εμάς, μπορεί συνεχώς να αλλάζει και όντως αλλάζει συνεχώς.74

·         Γνωρίζω τον Τίτσιο. Ανάλογα με τον τρόπο που τον γνωρίζω του δίνω μια πραγματικότητα: για μένα. Τον Τίτσιο όμως τον γνωρίζετε κι εσείς και σίγουρα εκείνος που γνωρίζετε εσείς δεν είναι εκείνος ο ίδιος που γνωρίζω εγώ, διότι ο καθένας από μας τον γνωρίζει με τον δικό του τρόπο  και του δίνει με τον δικό του τρόπο μια πραγματικότητα. Τώρα και για τον ίδιο του τον εαυτό ο Τίτσιο έχει τόσες πραγματικότητες για τον καθένα από εμάς π ου γνωρίζει   αφού με έναν τρόπο γνωρίζει τον εαυτό του μαζί μου και με έναν άλλον μαζί σας και με έναν τρίτο , με έναν τέταρτο και πάει λέγοντας. Κι αυτό σημαίνει ότι πράγματι ο Τίτσιο είναι ένας μ’ εμένα, ένας μ’ εσάς, ένας άλλος με κάποιο τρίτο, ένας άλλος με κάποιον τέταρτο και πάει λέγοντας, έχοντας βέβαια την ψευδαίσθηση κι εκείνος, ειδικά εκείνος μάλιστα, ότι είναι ένας για όλους.107

·         Διότι αν το σκεφτείτε καλά, αυτό είναι το λιγότερο που μπορεί να επακολουθήσει απ΄τις τόσες ανύποπτες πραγματικότητες που μας δίνουν οι άλλοι. Επιφανειακά εμείς συνηθίζουμε να τις ονομάζουμε ψευδείς εικασίες, εσφαλμένες γνώμες, αδικαιολόγητες κατηγόριες. Όλα αυτά όμως που μπορεί κάποιος να φανταστεί για εμάς είναι πράγματι δυνατά, έστω κι αν δεν είναι αληθινά για εμάς. Το γεγονός ότι για εμάςδεν είναι αληθινά, οι άλλοι το κοροϊδεύουν. Είναι αληθινά γι αυτούς. Τόσο αληθινά που μπορεί ακόμη και να συμβεί αν δεν πατάτε γερά στην πραγματικότητα που για λογαριασμό σας έχετε δώσει στον εαυτό σας, να μπορέσουν οι άλλοι να σας προτρέψουν να αναγνωρίσετε ότι πιο αληθινή απ την ίδια σας την πραγματικότητα είναι εκείνη που σας δίνουν αυτοί. 226

·         Ένα όνομα δεν είναι τίποτε άλλο παρά αυτό, επικήδεια επιγραφή. Ταιριάζει στους νεκρούς. Σε όποιον έχει τελειώσει. Εγώ είμαι ζωντανός και δεν τελειώνω. Η ζωή δεν τελειώνει. Και η ζωή δεν ξέρει από ονόματα. Αυτό το δέντρο, τρεμουλιαστή ανάσα με καινούργια φύλλα. Είμαι αυτό το δέντρο. Δέντρο, σύννεφο, αύριο βιβλίο ή αέρας: το βιβλίο που διαβάζω, ο αέρας που ρουφάω. Ολοκληρωτικά έξω, περιπλανώμενος.266

·         Κι εγώ όμως κάποτε, αν μου επιτρέπετε, ήμουν φτιαγμένος για να βουλιάζω σε κάθε λέξη που μου έλεγαν ή σε κάθε μύγα που έβλεπα να πετάει, στην άβυσσο των σκέψεων και των συλλογισμών που μ΄έσκαβαν μέσα μου και με τρυπούσαν χιαστί στην ψυχή, σαν τη φωλιά τυφλοπόντικα. Χωρίς να φαίνεται απ΄έξω τίποτα. « Αυτό δείχνει, θα μου πείτε, ότι είχατε αρκετό χρόνο για χάσιμο». 13

·         Έτσι μονάχα μπορώ να ζήσω εγώ πλέον. Να ξαναγεννιέμαι στιγμή με τη στιγμή. Να απαγορεύω ν΄αρχίσει και πάλι να δουλεύει μέσα μου η σκέψη, και να ξαναφτιάξει μέσα μου το κενό των άχρηστων κατασκευών.267

·         Εγώ δεν έχω πια αυτή την ανάγκη, διότι εγώ πεθαίνω κάθε στιγμή και ξαναγεννιέμαι καινούργιος και χωρίς αναμνήσεις. Ζωντανός και ακέραιος, όχι πλέον μέσα μου, αλλά σε κάθε τι έξω.-